(11-02) Lees ‘This Changes Everything: Capitalism vs. the Climate’ van publiciste en activiste Naomi Klein of neem gewoon een rapport als ‘De toekomst van de Waddenzee. Een stijgende zeespiegel over een dalende bodem’ en je weet voorgoed dat klimaatverandering geen fictie is. In aanloop naar de grote klimaatmars van 10 maart in Amsterdam het gedicht ‘Het verdronken Wad’.

Overal in de wereld wordt massaal gedemonstreerd voor een beter klimaat, zoals afgelopen donderdag in Den Haag. Duizenden scholieren en studenten gingen de straat op, aandacht vragend voor wat zonder meer de grootste kwestie van onze tijd is. Ze verzuimden, terecht, hun school.

Een grote groep brave burgers en klimaatsceptici was het daar niet mee eens. De demonstrerende tieners en pubers kregen het verwijt dat ze eigenlijk gewoon een dagje vrij wilden. Tegen een goedkope vliegvakantie zouden ze geen nee zeggen, erger: ze zouden, geïndoctrineerd door hun leraren en ouders, geen snars van het milieu weten.

In de Volkskrant maakte columniste Sheila Sitalsing korte metten met die als jij-bak gebrachte verwijten, omdat op die manier ‘de collectieve verantwoordelijkheid buiten beeld blijft: die van de politiek, van bedrijven, van freeriders die zich aan verplichtingen onttrekken, van systemen en structuren.’

Het klimaatuur U
Wie tegengewicht wil bieden aan het rechts-liberale en conservatieve midden moet de zaak soms op scherp zetten. Journalist en historicus Rutger Bregman deed dat onlangs in zijn speech voor het World Economic Forum in Davos.

Genadeloos legde hij de hypocrisie van de aanwezige miljardairs en multinationals bloot. Waar ze zeggen voor een betere wereld te zijn, doen ze ondertussen niets anders dan het ontwijken van belasting, wereldwijd.

Of het nu gaat om het klimaat of om de toenemende kloof tussen arm en rijk, het zijn volgens Bregman de rijken der aarde die te weinig afdragen aan de samenleving. Met zijn antwoord op dat probleem haalde hij de wereldpers: ‘Het gaat om belasting, belasting, belasting. De rest is bullshit.’

Aan dat soort oplossingen hebben rechts-liberale partijen als de VVD, PVV, FvD en het CDA geen boodschap. Even plat als populistisch zetten ze criticasters als Bregman weg als dromers en drammers.

Het zijn de dapper demonstrerende studenten en scholieren die ondertussen een kleine ritselende revolutie draaien. In het klimaatuur U zeggen ze tegen de huidige beleidsmakers: Fuck you! Wij zijn het begin, wij maken het begin.

‘It sonken Waad’
Hieronder het eerder, in oktober gepubliceerde gedicht ‘It sonken Waad’, geschreven naar aanleiding van het rapport “De toekomst van de Waddenzee. Een stijgende zeespiegel over een dalende bodem.”

De tekst, met een Engelse en Nederlandse vertaling, is opgedragen aan vogeltrekecoloog en waddenonderzoeker Theunis Piersma. Zijn werk is niet los te zien van de klimaatverandering.

foto: Dolph Kessler

THE DROWNED FLATS

for Theunis Piersma

Last night I saw the mudflats drowned.
Restlessness took hold of the towns
and villages. The underwater bells
tolled in the tops of the trees.

The Stone Man was up to his neck.
Dikes washed away, ripped
open like a summer frock. A country
disappeared in rising seas.

Drifting islands rolled drunkenly
past Holwerd, further and further
into the inundated landscape.
Last night I saw the mudflats drowned.

And floating in attics and towers,
uprooted like trees, the dead
rose on waves as dark
and gloomy as primordial soup.

It is the year twenty-one
twenty-one. At the tabernacle
of time and tide a magician
turns the clock back to a long,

hot summer with islands, raised up
from sandbanks where flocks
of birds cry Africa, Africa.
Last night I saw the mudflats drowned.

© Eeltsje Hettinga, dichter fan Fryslan
Translation: David Colmer

.

IT SONKEN WAAD

foar Theunis Piersma

Fannacht seach ik it sonken Waad.
Unrêst besprong de doarpen.
Toppen fan beammen lieten
bline ûnderwetterklokken hearre.

Señor De Robles stie it wetter
oan ’e lippen. Diken brieken
lyk fammefluezen. In lân waard wei
yn heger klimmende seeën.

Eilannen op drift skommelen
dronken oer Holwert hinne, rûnen
djipper ferdronkene streken yn.
Fannacht seach ik it sonken Waad.

En troch souders en tuorren dreaune,
fan alle grûnen los, de deaden
heech op ’e weagen, donker en
swart as it oersop fan de weareld.

’t Is ienentweintichhûndert-
ienentweintich. By it tabernakel
fan tij en tiid tsjoent immen
himsels werom nei in lange,

hite simmer mei eilannen, tillend
boppe sânplaten dêr’t kloften
fûgels Afrika, Afrika krite.
Fannacht seach ik it sonken Waad.

©Eeltsje Hettinga, dichter fan Fryslan

HET VERDRONKEN WAD

Voor Theunis Piersma

Vannacht zag ik het verdronken Wad
Onrust besprong de dorpen.
Onderwaterklokken klonken op
in de toppen van de bomen.

Het water stond señor De Robles
aan de lippen. Dijken vielen,
gescheurd als vliezen. Een land
verdween in klimmende zeeën.

Eilanden op drift schommelden
dronken Holwert voorbij, steeds
dieper de ondergelopen oorden in.
Vannacht zag ik het verdronken Wad.

En door zolders en torens dreven,
ontworteld als bomen, de doden
hoog op de golven, donker en
zwart als de oersoep van de wereld.

Het is eenentwintighonderd-
eenentwintig. Bij het tabernakel
van tijd en tij tovert iemand
zichzelf terug naar een lange,

hete zomer met eilanden, verheven
boven zandplaten waar zwermen
vogels Afrika, Afrika krijsen.
Vannacht zag ik het verdronken Wad.

© Eeltsje Hettinga
Vertaling: Elske Schotanus

.
.